ΚΟΙΝΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ

Αδιαμφισβήτητα, η κοινή παρουσία και οι συνυφασμένες ζωές χριστιανών (Ελληνοκυπρίων) και μουσουλμάνων (Τουρκοκυπρίων) κατά την οθωμανική περίοδο (1571-1878) στο νησί οδήγησε στην αλληλοδιείσδυση ποικίλων πολιτισμικών στοιχείων, παρά τις εθνικές και θρησκευτικές διαφορές των δύο κοινοτήτων. Προϊόν αυτής της αλληλοδιείσδυσης είναι και η έντονη και πολυσύνθετη γλωσσική δραστηριότητα κυρίως σε ό, τι αφορά στα λεξικολογικά δάνεια, μια δραστηριότητα η οποία συνεχίζεται και μετά το 1878 και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Σημαντική καινοτομία του Κοινού Λεξικού είναι η σύζευξη των λέξεων των δύο διαλέκτων, ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής μέσα σε ένα κείμενο. Εκτός από την πρακτική και επιστημονική σημασία ενός τέτοιου έργου, αποτελεί και μία προσπάθεια να σταλεί το μήνυμα της ειρηνικής συνύπαρξης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Αναφέρουμε κάποιες λέξεις οι οποίες προέρχονται από την Ελληνική και Τουρκική και, άσχετα από την απώτερη τους αρχή, χρησιμοποιούνται αντίστοιχα μέχρι σήμερα και από τις δύο κοινότητες ως Κυπριακές.

αγγόνιν – angoni // αΐπιν – ayıp // αρσενικοθήλυκος – arsenofiligo // άσιλα – asıl // άσσιοϊλε – aşöyle // ατζιαμής- acamı // αχαμάκκης – ahmak // άχρηστος – ahristo // βόρτος – vordo // βοσκός – vosgo // επιστάτης – ebistad // ζάφτιν – zapt // ίσσιαλλα – işşallah // καπύρα – gabira // κουφή – gufi // μάσσιαλα – maşallah // μαυρογέρημος – mavroyerimo // πιλέ (μου) – bile // ποτήριν – bodiri // σπανός – ısbano // τζιερεμέ – cereme // τταράφκια – taraf // χάζιν – haz // χαλάλιν – helal // χαρράμιν – harram

Ο Ιάκωβος Χατζηπιερής γεννήθηκε το 1967 στην Αθιένου. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Τουρκολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, με κατεύθυνση την Τουρκική Λογοτεχνία. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη συστηματική μελέτη του γλωσσικού πλούτου της κυπριακής διαλέκτου. Δύο από τις μεγαλύτερες συγγραφικές του εργασίες, εκτός από το “Κοινό Λεξικό της Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής Διαλέκτου”, το οποίο έχει συγγράψει με τον Ορχάν Καπατάς, είναι η απόδοση του βιβλίου “Ο Μικρός Πρίγκιπας” στα Κυπριακά και ο διασκευασμένος Μύθος του Αισώπου “Το Λιοντάριν, ο Λύκος τζι’ ο Αλουπός” επίσης στα Κυπριακά.